Giải Ngoại hạng Anh khai mạc: Sống và chết theo cách của Chapman

Khi mùa giải Premier League mới sắp bắt đầu, The Athletic đã chia sẻ một câu chuyện thú vị về vị huấn luyện viên huyền thoại Herbert Chapman, cái chết của ông và các bài viết bóng đá từ thập niên 1930.

Sau khi giành hai chức vô địch liên tiếp vào năm 1924 và 1925 với Huddersfield, Chapman đã gia nhập Arsenal, CLB thời điểm đó chưa có bất kỳ danh hiệu nào, và đặt ra kế hoạch phát triển đội bóng trong vòng 5 năm. Dưới sự dẫn dắt của ông, Arsenal đã giành được hai chức vô địch quốc gia và một cúp FA.

“Đột nhiên, vào tháng 1/1934, Chapman qua đời. Do cảm lạnh, ông không tuân thủ lời khuyên của bác sĩ và đã cố gắng đi từ London đến Surrey để xem đội dự bị của Arsenal đánh bại Guildford City 4-0. Ngày hôm sau, ông mắc viêm phổi. Chapman đã ra đi vào sáng ngày diễn ra trận đấu giữa Arsenal và Sheffield Wednesday, một trận đấu đã được lên lịch. Ông mới chỉ 55 tuổi” - Trích dẫn từ The Athletic.

Chapman là người sáng tạo ra sơ đồ WM, một hệ thống chiến thuật được coi là “phát minh” vĩ đại thời bấy giờ. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử bóng đá, một đội bóng có thể chơi tấn công một cách có tổ chức thực sự. Điều này cho thấy Chapman là một trong những nhà cầm quân đầu tiên biến bóng đá thành một trò chơi có cấu trúc, có hệ thống và sự bố trí chặt chẽ.

Tuy nhiên, thật đáng ngạc nhiên, sự tiến bộ này lại khiến ông cảm thấy nuối tiếc. Ngay sau khi Chapman qua đời, nhà xuất bản Garrick đã tập hợp một số bài viết của ông trên tờ Daily Express thành một cuốn sách, trong đó ông đã chỉ trích mạnh mẽ việc các hệ thống chiến thuật đang làm lu mờ đi những cá nhân.

Chapman đã viết rằng những cầu thủ mà ông yêu thích cách đây 10 đến 20 năm, nếu thi đấu trong những năm 1930, sẽ phải điều chỉnh vì tính cá nhân không còn được coi trọng như trước, và họ sẽ cần nỗ lực để đạt được sự đồng đều hơn so với những gì mà họ từng trải nghiệm.

“Bóng đá hiện nay thiếu đi những nhân vật giống như 20 hoặc 30 năm trước”, ông nhận định. “Điều này đúng với tất cả các môn thể thao, và lý do cho điều này có thể trở thành một đề tài nghiên cứu tâm lý học thú vị. Cuộc sống mà chúng ta đang sống đã thay đổi rất nhiều: nhịp độ, sự hào hứng và cảm xúc mà chúng ta khao khát là những yếu tố mới gây ra nhiều rắc rối. Những yếu tố này đã phá vỡ sự cân bằng trước đây giữa tinh thần và thể chất”.

Giải Premier League đã phát triển vượt xa thời kỳ của Chapman, trở thành giải đấu hấp dẫn nhất thế giới, và đội bóng đang chiếm ưu thế là Man City của Pep Guardiola, một biểu tượng cho tính hệ thống và sự logic.

Pep, không ngoa khi nói, chính là phiên bản mới của Chapman trong bóng đá hiện đại: ông tôn vinh tính hệ thống và luôn tìm kiếm những phát kiến mới cho nó. Đội bóng của ông gần như đạt tới sự hoàn hảo trong hệ thống, và với điều đó, Man City đã lập kỷ lục vô địch Premier League 4 lần liên tiếp, điều mà chưa đội bóng Anh nào từng làm được.

Thật kỳ lạ, những cuộc tranh luận về việc nên giữ lại tính cá nhân hay chỉ tập trung vào hệ thống vẫn tạo ra những quan điểm trái chiều, giống như những gì mà Chapman đã viết gần một thế kỷ trước: nhiều người đã bình luận vui rằng Pep đã "giết chết" sự sáng tạo trong bóng đá, khi xây dựng những hệ thống hoàn hảo đến mức mà các cá nhân không còn nhiều lựa chọn ngoài việc phải phục tùng.

Cuối cùng, chúng ta lại trở về với một cảm giác quen thuộc nhưng rất con người: bất kể lý trí đưa chúng ta đi xa đến đâu và thành tựu lớn lao như thế nào, thì con người vẫn luôn quý trọng cảm xúc và lưu luyến những khoảnh khắc đã qua. Trong thời kỳ mà triết lý chiến thuật đạt đến đỉnh cao, người xem lại cảm thấy tiếc nuối cho tính cá nhân.

Rất khó để phân định đúng sai, và con người một thế kỷ sau vẫn sẽ luôn băn khoăn như vậy. Nhưng hãy quay trở lại với cái chết của Chapman: ông mắc cảm lạnh, nhưng cuối cùng đã bỏ qua lời khuyên của bác sĩ để đi xem một trận đấu không quan trọng, và rồi mất mạng.

Một người có lý trí mạnh mẽ đến mức đủ sức tạo ra một cuộc cách mạng trong chiến thuật, cuối cùng đã chọn hành động theo cảm xúc, và phải trả giá rất đắt. Một nhân vật vĩ đại cũng có thể kết thúc cuộc đời một cách bất ngờ như vậy, chỉ vì một quyết định dựa trên cảm xúc.

Dẫu vậy, có lẽ nếu thời gian quay trở lại, Chapman vẫn sẽ chọn xem trận đấu ấy, bởi nếu không yêu bóng đá đến mức đó, ông cũng không thể theo đuổi những suy nghĩ về nó để tạo ra một thứ bóng đá đầy lý trí như vậy.

Lịch thi đấu ngoại hạng anh mùa 2024-2025 sẽ chính thức khai mạc vào ngày mai 17/8. Chúng ta nhớ về một huyền thoại đã sống với lý trí, và ra đi theo cảm xúc của mình. Bóng đá phát triển nhờ lý trí tuyệt đối, nhưng tồn tại mãi mãi nhờ cảm xúc sâu sắc.

Bóng đá Anh hiện nay hội tụ đầy đủ những điều đó: những bộ óc thiên tài và cả những trái tim nhiệt huyết, dũng cảm và nồng ấm.